Scada ve Fabrika Otomasyonu

Scada ve Fabrika Otomasyonu

SCADA terimi “Supervisory Control And Data Acquisition kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuştur. Türkçe’ye “ Danışmalı Kontrol ve Veri Toplama Sistemi “  veya “Uzaktan Kontrol ve Gözleme Sistemi “olarak çevrilebilir. Kısaca bilgisayarlardan, haberleşme aletlerinden, algılayıcılardan veya diğer aygıtlardan oluşturulmuş denetlenebilen ve kontrol edilen bir sistemin genel adıdır. En genel olarak enerji scadası (Elektrik-Su-Doğalgaz) ve proses scadası (fabrika-tesis otomasyonu) olarak ikiye ayrılır.

Bilgisayar ve iletişim teknolojilerindeki son gelişmeler ve bunlarla ilgili cihazlardaki maliyet düşüşleri, elektrik dağıtım sistemlerinin otomasyonunu teknik ve ekonomik olarak yapılabilir hale gelmiştir. Örneğin dağıtım ve su otomasyonu ile şebekenin uzaktan izlenmesi ve hızlı ve etkin bir şekilde kontrolünü sağlanır ve sonuçta daha güvenilir, sürekli ve kaliteli elektrik enerjisi ve su beslemesi olası duruma gelir. Sistem bilgileri arşivlenebilir ve istatistiki raporlar ile en etkin ve ekonomik işletme yönetimi sağlanır.

Süreçler için gözetleyici denetim ve veri toplama işlemlerini yapan sistemler için kullanılan SCADA sistemleri, fabrikadaki süreçlerin (hammadde, üretim ve mamul madde takibi vb.) denetiminde kullanılan çeşitli araçlarla (RTU, PLC vb.) birlikte fabrikanın üretim kontrolü ve takibine yönelik bir alt yapı oluştururlar. Bu alt yapının imkan verdiği ölçüde üretim kaynakları planlaması (MRPII) ve işletme kaynakları planlama (ERP) sistemleriyle gerekli bağlaşımlar kurularak ideal bir yapıya erişilebilir. Amaç en düşük maliyetle, daha kaliteli ve daha çok üretmek için gerekli yapıyı kurmaktır. İşletmedeki tesislerden en yüksek verimlilikle yararlanmak, yöneticilerin işletmeye ve üretim bilgilerine tam olarak hakim olmasıyla sağlanabilir. SCADA yazılım paketleri endüstriyel tesislerde alt yapı yazılım görevini üstlenmeli ve fabrika içi ile dışındaki ağlara bağlanarak şirketin bütün katmanlarının uyum içerisinde çalışmasına imkan verir. SCADA işletme genelinde herkese, her zaman erişebilecekleri, gerçek zamanlı ve ayrıntılı bilgiyi sağlar..

SCADA sistemi, hidroelektrik, nükleer güç üretimi, doğalgaz üretim ve işleme tesislerinde, gaz, yağ, kimyasal madde ve su boru hatlarında pompaların, valflerin ve akış ölçüm ekipmanlarının işletilmesinde, kilometrelerce uzunluktaki elektrik aktarım hatlarındaki açma kapama düğmelerinin kontrolü ve hatlardaki ani yük değişimlerinin dengelenmesi gibi çok farklı alanlarda kullanılabilmektedir.Türkiye’de Scada Sistemlerinde başarılı sonuçlar elde eden firmalar parmak ile sayılabilecek kadar azdır. Büyük bir profesyonellik ve müşteri memnuniyeti ile bir çok dev projeye imza atan Dacel Mühendislik ülkemizin gelişiminde önemli bir role sahiptir.

Scada Sistem, Scada Programlama, Scada

SCADA İle Geliştirebileceğimiz Uygulamalar

  • Grafik Arayüz
  • İzleme Sistemi
  • Alarm Sistemi
  • Veri Toplama, Analiz ve Raporlama Sistemi
  • Otomasyon (Makina, Motor, Kontrol Sistemi) Yönetimi
 SCADA üç temel bölümden oluşur;
  • Uzak Uç Birim (Remote Terminal Unit (RTU) )
  • İletişim Sistemi
  •  Kontrol Merkezi Sistemi (Ana Kontrol Merkezi AKM – Master Terminal Unit MTU)

Scada Yazılım

Scada İletişim Protokolleri

Endüstriyel uygulamalarda kullanılan birçok cihaz bilgisayarlara veya birbirlerine bağlanabilmek için EIA standartları olan RS-232, RS-422 ve RS-485 kullanmaktadır.

Kontrol Birimleri

Ana PLC, yardımcı PLC’ler, elektronik koruma ve kilitleme sistemleri, motor kontrol üniteleri başlıca kontrol birimleridir. En önemli bölüm olan Ana PLC tüm sistemi kontrol altında tutar. Bu yüzden belli başlı özelliklere sahip olmalıdır. Bu özellikler;

  •  Birden çok master istasyona ayrı iletişim kanallarından aynı anda konuşabilmelidir.
  •  RS-232, RS-485 fiziksel iletişim katmanında, bakır ve fiber optik fiziksel ortamlarda, birden çok protokol ile haberleşebilmelidir.
  •  Kolaylıkla genişleyebilme, konfigüre edilebilme ve bakım yapılabilme özelliğine sahip olmalıdır.
  •  Kendi testlerini yapabilmeli, oluşan arızaları hem kendi üzerinde, hemde SCADAmerkezini uyaran bir yapıya sahip olamalıdır.
  •  Arızalı bir modülü değiştirirken enerjinin kesilmesini gerektirmeyen bir donanım yapısı söz konusu olmalıdır.
En çok kullanılan SCADA yazılımlarına örnek olarak; WinCC, Citect, ICONICS, iFIX, Indusoft, Entivity Studio verilebilir.

SCADA’nın temel mantığı tüm üretim aşamalarının tek merkezden gözlenmesi, denetlenmesi, veri toplanması-raporlanması ve ünitelerin kontrol edilebilmesidir. Sağladığı bu özelliklerden dolayı büyük kullanım alanına sahiptir.

 SCADA’nın Kullanım Alanları

  • Nükleer Tesisler
  • Elektrik Tesisleri
  • Su Toplama-Arıtma-Dağıtım Tesisleri
  • Trafik Kontrol Sistemleri
  • Otomotiv Endüstrisi
  • Doğalgaz Tesisleri
  • Gıda Endüstrisi vb.
Her ne kadar başlangıç maliyetleri yüksek gözükse de aşağıda sayılan avantajlar sistemin kısa bir sürede kendini amorti etmesini sağlamaktadır.

SCADA’nın Avantajları

  • Sistemin her an izlenebilmesi
  • Zaman ve iş gücü kazancı
  • Üretim verilerinin kayıt ve analiz edebilmesi
  • Sistemin enerji takibi ve tasarrufu
  • Cezalı durumları engellemesi (Kompanzasyon vb.)
  • Sahadaki durumdan haber alınması ve anında müdahale
  • Sisteme yapılan müdahalelerin kayıt edilmesi
  • Arıza riski olan bölgelerin tesbit edilebilmesi
  • Sistemin işleyişi hakkında anında bilgi alınabilmesi (şalterlerin durumu vb.) gibi çok büyük avantajları bulunmaktadır.Scada Kontrol Alanları